Hac ibadeti, ahiret hayatına yolculuğun adeta bir provası olarak görülmekte ve her maddi imkanları yerinde olan her Müslüman’ın hayatında bir kere de olsa yapması gereken bir ibadettir. Peki hac ibadeti ne zaman farz kılınmıştır?
Hac, hicretin 9’uncu yılında farz kılınan bir ibadettir. Arapça kelime anlamı olarak, “gitmek, yönelmek veya davet edilen toprakları ziyaret etmek” anlamına gelen hac, İslam’ın beş şartından biri olup, gücü yeten her Müslüman’a farz kılınmıştır. Mahşer hayatının yanı ölümden sonra yeniden dirilişin provası olarak kabul edilen hac ibadeti, hem bedenen hem de manen yapılan bir ibadettir. Çünkü hac, Müslümanlara yapılan özel bir çağrıdır ve bu ibadete özenle hazırlanmak gerekir. Allah-ü Teala, hac ibadeti ile ilgili Al-i İmran suresinin 96. ve 97 ayetlerinde şöyle buyurmuştur:
“Şüphesiz, alemlere bereket ve hidayet kaynağı olarak insanlar için kurulan ilk ev, Mekke’deki (Kabe)dir. Orada apaçık nişaneler, İbrahim’in makamı vardır. Oraya giren emniyette olur. Yoluna gücü yetenlerin o evi haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. Kim inkar ederse bilmelidir ki, Allah bütün alemlerden müstağnidir.” (Al-i İmran 96-97)
Hz. Resulullah (s.a.v) ise hac ibadetine ilişkin şöyle buyurmuştur:
“Ey insanlar, Allah size haccı farz kılmıştır, haccediniz.” (Müslim)
“İslam beş temel esas üzere kurulmuştur. Allah’tan başka ilah bulunmadığına ve Muhammed’in (s.a.v) Allah’ın elçisi olduğuna şahitlik etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekatı vermek, hac yapmak ve Ramazan orucu tutmaktır.” (Buhari, Müslim)
Ahiret Yolculuğunun Bir Provası Olan Hac Nedir?
Hac, Müslümanlara hem İslamiyet’in geçmişini anlatır hem de dünyanın her yerinden gelen Müslümanlarla tanışma ve kaynaşma imkanı sunar.
“Şüphesiz müminler ancak kardeştir.” hitabının en güzel şekilde anlaşılması ve Müslümanların birbirine karşı üstünlük sağlama hakkı olmadığını ve tek üstün olanın Allah katında takva ile olacağını anlamak için yardımcı olur. Bedenen ve manen yapılan bir ibadet örneği olarak yapılan haccın, pek çok fazileti bulunuyor. Hac suresinin 27. ve 28. ayetlerinde Hz. İbrahim’e ithafen şu şekilde buyurulmuştur;
“İnsanlar arasında haccı ilân et ki, gerek yaya olarak, gerekse nice uzak yoldan gelen yorgun argın develer üzerinde, kendilerine ait bir takım yararları yakînen görmeleri, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belli günlerde Allah’ın ismini anmaları (kurban kesmeleri için) sana (Kâbe’ye) gelsinler. Artık ondan hem kendiniz yeyin, hem de yoksula, fakire yedirin.”
Hac İbadeti Ne Zaman Farz Kılınmıştır?
Hac ibadetinin Müslümanlar için farz olması hicretin 9’uncu yılında gerçekleşmiştir. Arapça’da kelime anlamı olarak; “gitmek, yönelmek ve kutsal görülen bir yeri ziyaret etmek anlamına gelen hac, İslam’ın beş temel şartlarından biridir. Maddi imkanları yerinde olan her Müslüman’ın hayatı boyunca en az bir kere yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Yeniden dirilişin yani mahşerin provası olarak kabul edilen hac ibadeti, hem bedenen hem de manen yapılan bir ibadettir. Allah-ü Teala’nın kullarına en güzel çağrısı olarak nitelendirilen hac ibadeti için özenle hazırlanmak gerekir.
Hac ibadetini yerine getirmek için öncelikle dinimize uygun usulleri öğrenmek önemlidir. Bununla beraber hac ibadetini yerine getirmek için öncelikle ihrama girilir ve ardından belirtildiği şekilde hac görevi yapılır. Haccın faziletleri çok büyük olup, Müslümanların hayatının her anında bu faziletlerle karşılaşması mümkündür.
Haccın Şartları Nelerdir?
İslami usullere uygun şekilde hac ibadetini yapabilmek için haccın şartlarının neler olduğunu bilmek önemlidir. Haccın vücub ve eda şartları vardır. Bunlar şu şekildedir;
Haccın vücub şartları;
- Müslüman olmak
- Müslüman ülkesinde olmayıp farklı ülkede olan kişilerin, haccın farz bir ibadet olduğunu bilmek
- Akıl sağlığının yerinde olması
- Hür olmak, herhangi bir hapis durumu olmaması
- Hac ibadeti için kutsal toprakları ziyaret edecek olan kişinin hac masraflarını karşılamasının yanı sıra geride kalan ailesi için yetecek kadar parasının olması.
- Hac zamanının gelmiş olması gerekir.
- Hac görevini yerine getirebilecek kadar sağlıklı olmak. Sakat, hasta ve ihtiyar olmamak
Kişilerin bu şartları karşılaması halinde hac ibadetini yerine getirmesi oldukça makbuldür.
Haccın eda şartları;
- Yasaklı olmamak
- Hac için çıkılacak olan yolun güvenli olması, güzergah üzerinde herhangi bir savaş halinin olmaması.
- Kadınların tek başına değil de mahremi ile beraber yola koyulması şarttır. Mahremi, kocası veya mahrem sayılan aile bireylerinden biri olması şarttır. Kişinin, yanında götürdüğü bu kişinin de masraflarını karşılayacak maddi imkana sahip olması şarttır.
- Bunun yanı sıra kadının iddet halinde olmaması şartının da karşılanması gerekir.
Hem vücub hem de eda şartlarını karşılayan kadın ve erkekler için hac ibadeti farz kılınmıştır. İmkan ve şartları uygun olan kişiler, hac ibadetini dinimizin belirttiği şekilde yerine getirerek faziletleriyle hemhal olabilirler. Hac aylarının gelmesiyle dünyanın her yerinden yola çıkan Müslümanlar, kutsal topraklarda bir araya gelir ve hep birlikte ibadet ederek Allah’ın büyüklüğüne bir kez daha şükrederler.
